Epoki literackie – sinusoida epok

Warto wiedzieć, że epoki znane nam z literatury często nakładały się na epoki historyczne. Oczywiście ich ramy nie zawsze się pokrywały. Jakie więc wyróżniamy epoki literackie? Na jakie epoki historyczne się one nakładały? Co warto o nich wiedzieć? Na wszystkie te pytania odpowiadamy poniżej. Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z naszym artykułem.

Epoki literackie

To co wyróżnia poszczególne epoki literackie, to przede wszystkim styl pisania, historia, poglądy oraz ich prezentacja zawarte w dziełach literackich. Warto jednak wiedzieć, że ogólnie światowe epoki literackie nie zawsze były tożsame i nie zawsze pokrywały się z tymi w Polsce. Na każdy bowiem okres, wpływ miały zupełnie inne epoki i wydarzenia historyczne.

Przede wszystkim warto wziąć pod uwagę, że dy na przykład z Europie Południowej trwała epoka antyczna, to Polski w ogóle jeszcze wówczas nie było. Nasz kraj zdecydowanie wolniej dołączał również do średniowiecza. Jednak kiedy to się już stało to Polska stała się jednym z większych graczy na mapie światowej literatury. Co może być tego dowodem? Chociażby pięć literackich nagród Nobla, które zdobyli przedstawiciele naszego kraju. Jakie więc epoki literackie wyróżniamy? Oto one:

• antyk,
• średniowiecze,
• renesans,
• barok,
• oświecenie,
• romantyzm,
• pozytywizm,
• Młoda Polska,
• Dwudziestolecie Międzywojenne,
• Literatura Współczesna.

Antyk

Epoka ta obowiązywała do 476 roku naszej ery. To epoki antycznej zaliczają się przede wszystkim greckie i rzymskie utwory. Zdecydowanie najbardziej znanymi twórcami z tej epoki byli Homer, Platon czy Wergiliusz. Niektórzy badacze i historycy do antyku wliczają również Biblię czyli Pismo Święte. To w końcu księga, która ukształtowała chrześcijaństwo.

Średniowiecze

Średniowiecze obowiązywało między 476 a 1492 rokiem naszej ery. Powstało wówczas, gdy upadło Cesarstwo Zachodniorzymskie. Wówczas zaczęła umacniać się także pozycja chrześcijaństwa, dlatego w literaturze tej epoki znajdowało się mnóstwo odwołań do Boga. Powstawało wówczas wiele pieśni, modlitw czy wierszy w nurcie religijnym.  Do jednych z najbardziej znanych dzieł, które wówczas powstały, zaliczają się na przykład Dzieje Tristana i Izoldy czy polska Bogurodzica.

Renesans

Ta z kolei epoka symbolizuje niejako odkrywanie nowych światów. Nie ma konkretnej daty, która by zapoczątkowała ten okres. Jedni uważają, że zaczął się on gdy Kolumb odkrył Amerykę, a inni – gdy Turcy zdobyli Konstantynopol. Niezależnie od tego jednak ludzie z tamtej epoki zaczęli odzwierciedlać wielkość świata w sztuce. Istnieje nawet określenie człowiek renesansu. Oznacza ono kogoś, kto nie ogranicza się jedynie do jednej dziedziny. Wzięło się to poniekąd od Michała Anioła, który oprócz rzeźby parał się również pisaniem sonetów.

Barok

Barok obowiązywał w XVII wieku. Ten okres w literaturze wywodzi się od katolicyzmu. Często w twórczości odwoływano się wówczas do Boga i tworzono utwory na Jego cześć, albo z Bogiem w roli głównej. W Baroku tworzyli na przykład Moliere czy John Milton. Jeśli chodzi o naszych rodzimych poetów, to wymienić można chociażby Mikołaj Sęp-Sarzyński.

Oświecenie

Oświecenie trwało w XVIII wieku. Nazywane jest okresem odskoczni od nauk religijnych. W niektórych przypadkach oświecenie kierowało się nawet bardziej do ateizmu. Głównym przedstawicielem tego nurtu był Wolter, pisał on satyry. Obowiązywała wówczas wolność literacka, która przejawiała się na wielu płaszczyznach.

Romantyzm

To epoka literacka obowiązująca w latach 1822 – 1863. Można powiedzieć, że głównym hasłem przewodnik tego okresu było: wolność, równość, braterstwo. W utworach dotyczących tej epoki twórcy skupiali się przede wszystkim na emocjach i wolności, pod szerokim tego słowa znaczeniu.

Okres romantyzmu złączył się z rewolucją przemysłową. W Polsce w tym samym czasie dążono do odzyskania niepodległości. W polskich tekstach odwoływano się wówczas do kultury ludowej. Przedstawiciel to na przykład Juliusz Słowacki czy Adam Mickiewicz.

Pozytywizm

To lata 1863 – 1890. W głównej mierze okres ten opierał się na nauce i odrzuceniem religijności. W naszym kraju przyjmuje się, że początek pozytywizmu zbiegł się z nieudanym powstaniem styczniowym. Polacy odeszli wtedy od myśli o udanym odzyskaniu niepodległości. Postawili wówczas jednak na tak zwaną pracę u podstaw. Tworzyli wtedy Henryk Sienkiewicz czy Bolesław Prus.

Młoda Polska

To lata 1890 – 1918. Panowała wtedy znaczna swoboda wyrażania uczuć oraz ekspresjonizm. Tworzył wtedy na przykład Stefan Żeromski czy Stanisław Wyspiański.

XX-lecie międzywojenne

To czas między dwiema najbardziej tragicznymi wojnami na świecie. Twórcy w swoich dziełach odzwierciedlali wówczas nastroje społeczne z tamtego okresu. Skupiali się na ogólnej sytuacji społecznej panującej w kraju i na świecie. W epoce tej tworzyli na przykład Witold Gombrowicz czy chociażby Zofia Nałkowska.

Literatura współczesna

Okres ten obowiązuje do chwili obecnej, a rozpoczął się w roku 1939, czyli wraz z wybuchem II wojny światowej. W praktyce, od tamtego czasu, literatura nie ma żadnych sztywnych ram czy nurtów, które by w tej epoce dominowały. Od II wojny światowej przedstawiciele Polski zdobyli aż trzy Nagrody Nobla, a odebrali je: Czesław Miłosz, Wisława Szymborska czy ostatnio Olga Tokarczuk.

Sinusoida epok

Najprościej rzecz ujmując sinusoida epok w sposób przystępny porządkuje epoki literackie.